Vai trò của chất béo đối với cơ thể
Tham gia vào cấu trúc cơ thể
Ở người trưởng thành, có khoảng 18-24% trọng lượng cơ thể là chất béo. Chất béo là chất thiết yếu, có mặt ở màng tế bào và các màng nội quan của tế bào như nhân và ti thể, vì vậy đóng vai trò quan trọng trong các hoạt động sống của tế bào.
Dự trữ năng lượng
Lipid là nguồn cung cấp năng lượng cho cơ thể, với đậm độ cao gấp hơn 2 lần só với protein và glucid, khoảng 9,3 Kcal/1gam lipid.
Dung môi vận chuyển các vitamin tan trong dầu mỡ (vitamin A, D, E và K)
Các vitamin này được hấp thu vào cơ thể một phần lớn phụ thuộc vào hàm lượng của chất béo. Điều đó có nghĩa là khi lượng chất béo trong khẩu phần ăn thấp sẽ dẫn đến giảm việc hấp thu các vitamin này. Hơn nữa, các vitamin tan trong dầu có vai trò quan trọng đối với các chức năng thị giác, khả năng đáp ứng miễn dịch, tạo máu, tăng trưởng và chống lão hóa,... do đó việc thiếu hụt chất béo sẽ làm ảnh hưởng nhiều đến chức phận nhiều cơ quan tổ chức trong cơ thể.
Vai trò khác
Ngoài vai trò trên, chất béo còn là tiền chất của các hợp chất quan trọng trong cơ thể (hormon, acid mật,...)
Chất béo góp phần trong việc điều hòa hoạt động, bảo vệ cơ thể trước những thay đổi về nhiệt độ…
Tác hại của việc tiêu thụ quá nhiều hoặc quá ít chất béo
Tiêu thụ lipid quá thấp trong bữa ăn hàng ngày ảnh hưởng đến chức phận nhiều cơ quan tổ chức trong cơ thể, nhất là não bộ và thần kinh ở trẻ nhỏ, cũng như người cao tuổi. Hậu quả là chậm tăng trưởng và thiếu dinh dưỡng do thiếu protein năng lượng.
Tiêu thụ quá nhiều chất béo có thể dẫn đến thừa cân - béo phì, có liên quan đến các bệnh mạn tính như tăng huyết áp, rối loạn lipid máu, xơ vữa động mạch,...
Khuyến cáo về việc tiêu thụ chất béo trong chế độ dinh dưỡng hàng ngày
Lựa chọn thực phẩm
Các loại thực phẩm khác nhau thì chứa các loại lipid khác nhau với chất lượng khác nhau. Chúng ta cần phải có sự cân bằng các loại thực phẩm trong khẩu phần ăn hàng ngày để đảm bảo lượng chất béo cung cấp cho cơ thể cả về chất và lượng.
Theo số liệu điều tra dinh dưỡng toàn quốc năm 2010, mức tiêu thụ chất béo trên thực tế tối đa là 18% và xu hướng tiêu thụ chất béo ngày càng tăng lên. Để chủ động phòng ngừa thừa cân - béo phì, có thể giới hạn khuyến nghị ở mức tiêu thụ lipid sao cho năng lượng do lipid cung cấp hàng ngày ở người trưởng thành khoảng 20-30%, không nên vượt quá 30% tổng năng lượng. Ở người cao tuổi, nên tiêu thụ chất béo cung cấp 20-25% năng lượng khẩu phần.
Khuyến nghị về tỉ lệ chất béo động vật/chất béo tổng số đối với người trưởng thành hiện nay là không nên vượt quá 60%
Các loại chất béo no
Nhóm chất béo no
Các loại acid béo no được khuyến nghị sử dụng không vượt quá 10% năng lượng khẩu phần ăn. Để hạn chế lượng acid béo no hấp thu, chúng ta có thể tăng cường sử dụng các loại dầu thực vật và hạn chế tiêu thụ các loại mỡ động vật. Ăn nhiều chất mỡ có chứa nhiều chất béo bão hòa sẽ làm ảnh hưởng tới chuyển hóa chất béo trong máu, trong gan, trong gan, làm gia tăng tình trạng xơ vữa động mạch, là nguyên nhân của nhiều biến cố tim mạch. Thử nghiệm lâm sàng cho thấy khi chất béo bão hòa tăng 1% sẽ làm tăng LDL-cholesterol lên 2%.
Các loại chất béo no có nhiều trong một số loại thực phẩm như: Phô mai, sữa toàn phần, kem, các món tráng miệng đông lạnh; chất béo động vật :mỡ lợn, bơ; dầu dừa (92% chất béo bão hòa),dầu cọ (51% chất béo bão hòa).
Các loại chất béo không no
Các loại chất béo không no như acid linoleic, linolenic, decoshexaenoic,... phải đảm bảo cung cấp 11-15% năng lượng.Vì vậy, chúng ta nên sử dụng các loại dầu thực vật và cá trong bữa ăn hàng ngày. Nhu cầu khuyến nghị acid béo không no ở người 50-69 tuổi là 28,5g/ngày ở nam giới và 24,2g/ngày ở nữ giới. Đối với người trên 70 tuổi là 26,8g/ngày ở nam giới và 22,2g/ngày ở nữ giới.
Hướng dẫn giảm lượng chất béo tiêu thụ hàng ngày
Giảm việc tiêu thụ chất béo không có nghĩa là bỏ qua lượng chết béo tiêu thụ hàng ngày. Một số điểm cần lưu ý cho việc sử dụng chất béo trong bữa ăn như sau:
- Chọn lựa và thay đổi thường xuyên các loại thực phẩm có hàm lượng chất béo thấp
- Trong chế biến món ăn, nên chọn cách chế biến ít sử dụng dầu mỡ
- Hạn chế đồ ăn có nhiều chất béo, nhất là chất béo no
- Cân đối giữa các loại thức ăn chứa lượng chất béo cao và lượng chất béo thấp.
Kiểm soát việc tiêu thụ chất béo hàng ngày sẽ giúp bạn phòng ngừa và giảm đáng kể những căn bệnh tiềm ẩn, nhất là biến cố tim mạch. Hi vọng bài viết: “Khuyến cáo về việc tiêu thụ chất béo trong chế độ dinh dưỡng hàng ngày” đã mang đến cho bạn đọc một số thông tin hữu ích.
Biên tập bởi: bác sĩ tim mạch
@ Thông tin hữu ích: “ Hãy dành thêm 2 phút đọc kỹ về cây thuốc quý Dong riềng đỏ, để biết cách vượt qua bệnh thiếu máu cơ tim – xơ vữa mạch vành an toàn và hiệu quả
